Khi tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng, những tòa nhà cao tầng mọc lên san sát kéo theo nhu cầu đảm bảo an toàn ngày càng khắt khe. Trong bối cảnh đó, thang thoát hiểm ngoài trời không chỉ là hạng mục bắt buộc trong quy chuẩn xây dựng, mà còn trở thành yếu tố thể hiện tư duy kiến trúc có chiều sâu – đề cao sự an toàn, thẩm mỹ và bền vững. Đọc tiếp để khám phá lý do tại sao ngày càng nhiều công trình lựa chọn giải pháp này.
Khái niệm của thang thoát hiểm ngoài trời
Thang thoát hiểm ngoài trời là hệ thống thoát nạn được lắp đặt bên ngoài công trình nhằm hỗ trợ cư dân thoát thân khi xảy ra sự cố như cháy nổ, động đất. Khác với thang thoát hiểm bên trong, loại thang này thường làm từ thép sơn tĩnh điện, thép mạ kẽm hoặc inox chống gỉ, giúp chống chịu tốt với nắng mưa, môi trường khắc nghiệt.
Thang được thiết kế đảm bảo tải trọng lớn, bậc chống trượt, tay vịn chắc chắn và khoảng cách phù hợp, giúp di chuyển nhanh và an toàn. Vị trí lắp đặt ưu tiên ở khu vực thông thoáng như hông hoặc mặt sau tòa nhà, tránh cản trở lối thoát. Đây là hạng mục bắt buộc trong công trình cao tầng, chung cư, trường học, bệnh viện theo đúng quy chuẩn PCCC và xây dựng hiện hành, góp phần giảm thiểu thương vong khi xảy ra sự cố.
Những dạng thang thoát hiểm ngoài trời được sử dụng phổ biến hiện nay
Trong thiết kế công trình hiện đại, thang thoát hiểm ngoài trời không chỉ là hạng mục bắt buộc về an toàn mà còn là yếu tố đồng hành cùng kiến trúc. Việc phân loại rõ ràng giúp lựa chọn giải pháp phù hợp cho từng công trình, đảm bảo hiệu quả thoát nạn, tính bền vững và hài hòa thẩm mỹ.
Phân loại theo vật liệu chế tạo
Tùy thuộc vào điều kiện môi trường và ngân sách, vật liệu cấu thành thang ảnh hưởng lớn đến tuổi thọ và chi phí bảo trì.
- Sắt mạ kẽm: Kinh tế, dễ thi công, phù hợp công trình dân dụng; tuy nhiên cần chống gỉ tốt để tránh xuống cấp.
- Inox: Chống ăn mòn gần như tuyệt đối, phù hợp với khu vực ven biển hoặc công trình cao cấp.
- Thép sơn tĩnh điện: Thẩm mỹ cao, dễ đồng bộ màu với công trình; có thể tùy biến theo thiết kế kiến trúc.
Phân loại theo kết cấu
Thiết kế linh hoạt giúp ứng dụng trong nhiều loại hình công trình từ chung cư đến nhà phố.
- Thang cố định: Chắc chắn, ổn định, phù hợp công trình quy mô lớn.
- Thang gấp thông minh: Gọn nhẹ, dễ gập mở, tối ưu cho không gian hẹp.
- Thang dây: Thiết kế dạng dây mềm, dùng trong trường hợp khẩn cấp hoặc không thể lắp thang cứng.
Phân loại theo vị trí lắp đặt
Vị trí ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận và tính thẩm mỹ tổng thể.
- Gắn tường: Phổ biến nhất, tiết kiệm diện tích và thi công nhanh.
- Lắp độc lập: Không phụ thuộc vào kết cấu chính, thường dùng cho nhà xưởng, kho bãi.
- Bám mặt đứng: Tăng tính thẩm mỹ, thường kết hợp với thiết kế kiến trúc mặt tiền hiện đại.
Lý do thang thoát hiểm ngoài trời ngày càng được ưa chuộng
Trong bối cảnh đô thị ngày càng phát triển và mật độ xây dựng tăng cao, thang thoát hiểm ngoài trời nổi lên như một giải pháp thiết yếu cho nhà cao tầng. Không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn phòng cháy chữa cháy, loại thang này còn phù hợp với xu hướng thiết kế mở và thông minh.
- Tối ưu diện tích sàn sử dụng: Lắp đặt ngoài trời giúp giải phóng diện tích bên trong, đặc biệt phù hợp với nhà phố, chung cư mini hoặc các công trình hạn chế về không gian.
- Tăng khả năng thoát nạn kịp thời: Vị trí bên ngoài giúp người dùng dễ dàng quan sát, tiếp cận và di chuyển nhanh khi có sự cố, hạn chế tình trạng ùn tắc bên trong.
- Phù hợp với nhiều loại kiến trúc: Dễ dàng tích hợp với thiết kế mặt đứng hiện đại, vừa đảm bảo công năng vừa góp phần tăng tính thẩm mỹ cho công trình.
- Vật liệu bền bỉ, ít hư hại: Hầu hết thang thoát hiểm được gia công từ thép không gỉ hoặc thép sơn tĩnh điện, chịu được mưa nắng và ăn mòn – phù hợp với khí hậu Việt Nam.
>>> Xem thêm: 10+ Cách lấy ánh sáng cho cầu thang nhỏ hẹp vẫn ấn tượng
Tầm quan trọng của cầu thang thoát hiểm PCCC trong đô thị hiện đại
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, các tòa nhà cao tầng mọc lên ngày càng nhiều, kéo theo yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn an toàn cháy nổ. Thang thoát hiểm ngoài trời đóng vai trò then chốt trong hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC), đảm bảo lối thoát nhanh chóng, an toàn khi có sự cố.
- Là lối thoát hiểm độc lập, không bị ảnh hưởng bởi khói và nhiệt trong nội thất tòa nhà.
- Tăng khả năng tiếp cận của lực lượng cứu hộ từ bên ngoài, hỗ trợ công tác cứu nạn nhanh hơn.
- Giảm thiểu nguy cơ chen lấn, kẹt người ở hành lang hoặc thang bộ bên trong khi có cháy.
- Giúp công trình đáp ứng các quy chuẩn xây dựng, đặc biệt là QCVN 06:2022/BXD về an toàn cháy.
- Là một phần không thể thiếu trong thiết kế kiến trúc bền vững, hướng đến công trình an toàn – hợp chuẩn.
Lựa chọn thang thoát hiểm phù hợp theo loại hình công trình
Không có giải pháp “một cho tất cả” khi nói đến thang thoát hiểm ngoài trời. Mỗi loại công trình có đặc thù riêng về chiều cao, công năng và yếu tố thẩm mỹ. Việc chọn đúng loại thang không chỉ đảm bảo an toàn mà còn giúp tối ưu chi phí, tính ứng dụng và giá trị lâu dài của công trình.
Nhà phố 3–5 tầng:
- Ưu tiên thang gấp thông minh hoặc thang cố định áp sát tường.
- Vật liệu chống gỉ sét như inox, thép mạ kẽm là lựa chọn bền vững.
- Thiết kế cần đảm bảo nhỏ gọn, hài hòa mặt tiền và dễ lắp đặt.
Chung cư, cao ốc văn phòng:
- Sử dụng thang cố định ngoài trời chạy dọc thân tòa nhà.
- Bố trí chiếu nghỉ sau mỗi 3–4 tầng để giảm mỏi khi di chuyển.
- Đảm bảo tiêu chuẩn PCCC với tay vịn chắc chắn, chiều rộng ≥ 70 cm.
- Vật liệu: thép chịu lực, sơn tĩnh điện hoặc mạ kẽm nhúng nóng.
Nhà xưởng, nhà kho công nghiệp:
- Ưu tiên thang cố định có lồng bảo vệ chống trượt ngã từ độ cao lớn.
- Cấu tạo đơn giản, dễ vệ sinh và bảo trì định kỳ.
- Bố trí nhiều điểm tiếp cận từ mặt đất hoặc hành lang để tối ưu đường thoát.
Homestay, khách sạn nhỏ:
- Kết hợp thang dây thoát hiểm (cho phòng cao tầng) và thang gấp (cho lối phụ).
- Ưu tiên kiểu dáng gọn, dễ giấu, dễ thao tác trong tình huống khẩn cấp.
- Phù hợp với các công trình cần giữ yếu tố thẩm mỹ và linh hoạt.
Việc lựa chọn thang thoát hiểm ngoài trời đúng cách không chỉ giúp đảm bảo an toàn cho người sử dụng mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp và trách nhiệm trong thiết kế xây dựng.
>>> Xem thêm: Cầu thang ngoài trời lên sân thượng: Mẫu đẹp và báo giá
Tiêu chuẩn kỹ thuật cần biết khi lắp đặt thang thoát hiểm ngoài trời
Thang thoát hiểm ngoài trời ngày càng được xem là một hạng mục bắt buộc trong thiết kế các công trình cao tầng. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả thoát nạn thực sự, hệ thống này phải tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định xây dựng. Dưới đây là các yếu tố cốt lõi không thể bỏ qua.
Khoảng cách tiếp cận thang thoát hiểm
Vị trí bố trí cầu thang thoát hiểm ngoài trời phải đảm bảo người sử dụng có thể tiếp cận nhanh chóng từ bất kỳ khu vực nào trong tòa nhà khi xảy ra hỏa hoạn.
- Phòng chỉ có một lối thoát: khoảng cách tối đa đến thang là 25m
- Phòng nằm giữa hai thang: khoảng cách không quá 50m
- Khoảng cách ngắn giúp giảm thời gian thoát hiểm, tăng tỷ lệ an toàn
Kích thước cầu thang tối thiểu
Kích thước thang thoát hiểm ngoài trời cần đáp ứng tiêu chuẩn QCVN 43:2014/BXD để phục vụ nhiều người cùng lúc.
- Chiều rộng tối thiểu 0.7m
- Trường hợp phục vụ < 15 người/tầng hoặc dạng xoắn ốc có thể nhỏ hơn
- Bề rộng phù hợp giúp tránh tắc nghẽn khi di tản hàng loạt
Độ dốc an toàn
Độ nghiêng cầu thang có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng di chuyển của người lớn tuổi, trẻ em hoặc người bị thương.
- Không vượt quá 60 độ so với mặt phẳng ngang
- Độ dốc thấp giúp di chuyển an toàn, hạn chế trượt ngã
- Hỗ trợ lực lượng cứu hộ thao tác nhanh chóng
Tay vịn bắt buộc
Tay vịn cầu thang là chi tiết không thể thiếu nhằm bảo đảm an toàn khi di chuyển trong tình trạng hoảng loạn hoặc thiếu ánh sáng.
- Cao tối thiểu 0.8m tính từ mặt bậc
- Phải chắc chắn, dễ nắm, không trơn trượt
- Thiết kế phù hợp với cả điều kiện ẩm ướt, khói lửa
Số bậc và nhịp nghỉ
Việc giới hạn số bậc liên tiếp giúp người thoát nạn không bị kiệt sức và định hình được phương hướng.
- Tối đa 18 bậc liên tiếp trước khi có chiếu nghỉ
- Tạo nhịp nghỉ hợp lý, giúp ổn định tâm lý khi thoát hiểm
Chiếu nghỉ hợp lý
Chiếu nghỉ là yếu tố kỹ thuật bắt buộc trong mọi hệ thống cầu thang thoát hiểm ngoài trời.
- Khoảng cách giữa hai chiếu nghỉ: không quá 8m
- Kích thước tối thiểu: rộng 1.0m, dài 1.2m
- Giúp người dùng định hướng, nghỉ lấy sức, tránh chen lấn
Vật liệu thi công đạt chuẩn PCCC
Toàn bộ kết cấu thang thoát hiểm phải sử dụng vật liệu phù hợp với môi trường ngoài trời và có khả năng chống cháy.
- Tuân thủ TCVN 2622:2009 về vật liệu chịu lửa
- Chống ăn mòn, không trơn trượt
- Chịu lực tốt, bền bỉ trước thời tiết và tải trọng
Cửa dẫn ra thang thoát hiểm
Cửa thoát hiểm ngoài trời đóng vai trò dẫn đường quan trọng trong tình huống khẩn cấp.
- Đặt tại hành lang, vị trí dễ quan sát
- Kích thước: tối thiểu 0.7m (rộng) x 1.9m (cao)
- Cấu tạo từ vật liệu đạt chuẩn chống cháy EI60
Hệ thống chiếu sáng khẩn cấp
Trong điều kiện mất điện, đèn chiếu sáng sự cố đảm bảo người thoát hiểm không bị mất phương hướng.
- Đèn lắp xuyên suốt chiều dài cầu thang
- Bố trí tại lối ra vào, chiếu nghỉ, góc rẽ
- Sử dụng nguồn điện dự phòng và kiểm tra định kỳ
Biển chỉ dẫn thoát hiểm
Biển báo thoát hiểm là yếu tố bắt buộc nhằm hỗ trợ người dân xác định nhanh lối thoát.
- Gắn tại các hành lang, ngã rẽ, lối đi chính
- Chữ cao từ 0.5m, màu sắc tương phản
- Vị trí lắp: cao 1.8m – 2.2m so với sàn
Việc đầu tư cho thang thoát hiểm ngoài trời chính là đầu tư cho sự an tâm và bền vững lâu dài. Đừng xem nhẹ những chi tiết tưởng chừng phụ trợ này – chính chúng là yếu tố quyết định khi có sự cố bất ngờ xảy ra. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng, tìm hiểu sâu sắc và lựa chọn giải pháp phù hợp nhất cho công trình của bạn ngay từ hôm nay.